72 წლის ჯაბირ ჰალიდოვი 40 წლის გამოცდილების მქონე პედაგოგია. 10 წლის ასაკში ბევრ სხვა თანამემამულესთან ერთად შუა აზიიდან გადმოვიდა, საიდანაც 1944 წელს საბჭოთა ხელისუფლებამ საქართველოდან ამ ერის წარმომადგენლები სრულად გადაასახალა. 6 შვილისა და 9 შვილიშვილის მამა მწერალიც არის, აზერბაიჯანის მწერალთა გაერთიანების წევრია.

მისი ორი წიგნი თურქეთში დაბეჭდეს. "ჩემი წიგნები ჩემი სიმღერებისა და სიყვარულის შესახებ არის. არა იმდენად სიყვარულზე ქალსა და კაცს შორის, რამდენადაც დედისადმი, სამშობლოსადმი, ხალხისადმი სიყვარულზე,"- ამბობს ის.
1971 წლიდან დიდი ხნის განმავლობაში ჯაბირ ჰალილოვი სოფელ შირენბეილში კულტურის ცენტრს ხელმძღვანელობდა. ახლა, სამწუხაროდ, ჩამონგრეული შენობა სცენითა და მაყურებლის დარბაზით სოფლის მოსახლეობისთვის კულტურული ღონისძიებების გასამართ ერთადერთ ადგილად ითვლება.

შირინბეილი მცირედ თუ ჩამოუვარდება მე-20 საუკუნის შუა ხანებში აშენებულ ნასიმიკენდს, რომელიც არაფორმალურად მუსლიმი მესხების დედაქალაქის სახელწოდებას ატარებს და შირინბეილიდან 15 კილომეტრში მდებარეობს.

თუმცა, შირინბეილშიც არის სკოლა, მეჩეთი, სოფლის მცხოვრებთა სახლები, და რა თქმა უნდა, ჩაის სახლები. ადგილობრივები ძირითადად, უფროსი თაობის მამაკაცები, დომინოს სათამაშოდ ხშირად იკრიბებიან, სამსახურის შემდეგ საუბრობენ, თავისუფალი დრო გაჰყავთ. მოსწავლეები დროს ბევრად უფრო აქტიურად ატარებენ. ზოგჯერ, მათ უფროსი ასაკის ადამიანებიც უერთდებიან.

როგორც ყველა სხვა სოფელში, სადაც მუსლიმი მესხები ცხოვრობენ, სკოლის დამთავრების შემდეგ ახალგაზრდებს ურჩევიათ, ან ბაქოში გადასვლა, ან მეზობელ თურქეთში სამუშაოდ მიდიან. ბურსაში, ტრიკოტაჟის ფაბრიკებში ზოგი მაისურებსა და ფეხსაცმელებს კერავს, ზოგიც ანტალიაში ტურიზმის სფეროში საქმდება.



საათლინის რაიონის სხვა სოფლების მსგავსად შირინბეილის მაცხოვრებლებიც სოფლის მეურნეობით, მესაქონლეობით არიან დაკავებულნი. ადგილზე მარცვლეული და ბამბა მოჰყვათ. გასულ წელს რაიონში 52 ათასი ტონა ბამბა მოიყვანეს, რაც მთელი ქვეყნის მასშტაბით მოსავლის 15%-ს შეადგენს. პროდუქციას სახელმწიფო საწარმოებსა და კერძო მეწარმეებზე ყიდიან, კილოგრამს 0.65 მანათად (0.35 ევრო). ბამბის მოკრეფის პროცესი ძალიან შრომატევადია და როგორც ირკვევა დაბალანაზღაურებადი. შირინბეილში აღნიშნული საქმით ძირითადად, მუსლიმი მესხი ქალები არიან დაკავებულნი.

38 წლის ზემფირა კაზიმოვა უკვე რამდენიმე წელია თავის შვილებთან ერთად კრეფის სეზონში ერთვება. 8-საათიანი სამუშაო დღის მანძილზე ბამბის მკრეფავები 13 მანათს იღებენ (7 ევრო). "ჩემი ოთხი გოგოდან ერთი გათხოვილია. ახლა უკვე დარჩენილ სამთან ერთად ბამბას ვკრეფ. სახლში კი ქმარი და მამამთილი არიან. ყველაფერი დღითიდღე ძვირდება,"-ჩივის ზემფირა.

"დრო არ ითმენს და ზაფხულის ცხელი დღეების დადგომამდე რაც შეიძლება მეტი ბამბის შეგროვებაა საჭირო,"- აწყვეტინებს მას ხელმძღვანელი. და მართლაც, ბამბის კრეფით დაკავებული ადგილობრივები მიწის განაყოფიერებას ცდილობენ, როგორც იქნა გაცემული სხვადასხვა მინერალითა და აზოტის სასუქით.

ზოგიერთი ფერმერი იდრისის მსგავსად ცხენს ეტლს ამაგრებს და დიდი ხნის ნანატარი სასუქი მოაქვს, სხვები კი მუჰიდინ ჰალილოვის მსგავსად ტრაქტორს ქოქავენ.

მუჰიდინ ჰალილოვი რეგიონის სამხრეთში ვატანის (სამშობლო) განყოფილების ხელმძღვანელია. ვატანი საზოგადოებრივი გაერთიანებაა, მსოფლიოს მუსლიმი მესხების კავშირის ნაწილი. ეს უკანასკნელი მსოფლიოს ათ ქვეყანაში 600 ათასი მუსლიმი მესხის საქმიანობას კოორდინაციას უწევს. "საქართველოდან დეპორტაციამდე 230 სოფელი იყო, ახლა მსოფლიოში დაახლოებით 6000-მდე დასახლებაა, სადაც ჩვენი ხალხი ცხოვრობს,"-ამბობს რუსტამ ჰალილოვი, 67 წლის ვატანის თავმჯდომარის მოადგილე.

ჯერ კიდევ საბჭოთა პერიოდში ადგილობრივი კოლმეურნეობის თავმჯდომარის ყოფილი მოადგილე, ახლა კი ადგილობრივი მუნიციპალიტეტის ბუღალტერი დარწმუნებულია მუსლიმი მესხების ქვეყნის სოციალურ და კულტურულ ცხოვრებაში აქტიურ მონაწილეობაში. თავმჯდომარის მოადგილე ირწმუნება, რომ მთავარია, მუდმივი კავშირის შენარჩუნება და მცდელობა იმ ადგილზე დაბრუნების, საიდანაც ოდესღაც მთელი ერი ძალით გააძევეს. "ჩვენ სამი სამშობლო გვაქვს: აზერბაიჯანი - ფაქტობრივი, თურქეთი - სულიერი და საქართველო -ისტორიული,"-ამბობს ის.

Muslim Meskhetians are one of the few nations who live in Azerbaijan with a population of about 80,000. A quarter of them are densely populated in the regions of Saatli and Sabirabad districts, in about 200 kilometers to the South-West of the capital Baku.

The village of Shirinbeil is one of the seven mixed villages in the Saatli district where Turkish Meskhetians and Azerbaijanis live side by side. Half of the nearly 5,500 inhabitants are Mulim Meskhetians. Two other villages in the same district, Nasimikendi and Simada, are entirely populated by them.

Jabir Khalidov, 72, is a teacher with 40 year experience. At the age of 10, he left Central Asia with many other compatriots. It was in central Asia where in 1944 the Soviet authorities completely deported the representatives of this nation from Georgia. Jabir is the father of 6 children and 9 grandchildren. Along with teaching he is a writer, a member of the Writers' Union of Azerbaijan.

His two books were published in Turkey. The books are about his songs and his love. "Not so much about love between a man and a woman but about love for the mother, the homeland, the people," he says.

For a long time since 1971, Jabir Khalilov headed the cultural center in the village of Shirinbail. Now, unfortunately, the collapsed building with the stage and hall is considered to be the only place for cultural events for the villagers.

Shirinbail is slightly less than the Nasimikendi, which was built in the mid-20th century. It informally is named as the capital of the Muslim Meskhetians, and located 15 kilometers from Shirinbeil.

However, there are schools, mosques, houses of locals, and of course tea houses in Shirinbeil. The locals, mostly men of the older generation, often gather to play dominoes, to have a conversation after work, to spend their free time. Students spend time much more actively. Sometimes, they are joined by older people.

As in all other villages where Muslim Meskhetians live, young people prefer either to go to Baku or to go to work in neighboring Turkey after graduation. In Bursa, some people sew T-shirts and shoes in factories, while others find job in the field of tourism in Antalya.

Like in other villages of the Saatli district, the residents of Shirinbeil are engaged in agriculture and livestock activities. Grain and cotton are cultivated there. Last year, 52 thousand tons of cotton were farmed in the district, which is 15% of the harvest nationwide. The products are sold to state-owned enterprises and private entrepreneurs at 0.65 manats (0.35 euros) per kilogram. The process of picking cotton is very time consuming and quite low-paying. Muslim Meskhetian women are mainly involved in the business in Shirinbeil.

Zemfira Kazimova, 38, has been involved in the picking cotton with her children for several years. Cotton pickers earn 13 manats (7 euros) for an 8-hour working day. "One of my four girls is married. Now I am picking cotton with the remaining three. My husband and father-in-law are at home… Everything is getting more and more expensive day by day," Zemfira complains.

“We have no time, as we must collect as much cotton as possible before the hot summer days come” – interrupts her boss. And indeed, the locals engaged in cotton picking are trying to fertilize the land by various minerals and nitrogen fertilizers.

Some farmers, like Idris, saddle up a horse for ploughing and bring the long-awaited fertilizer, while others, like Muhidin Khalilov, start a tractor.

Muhid Halilov is the head of the Watan department in the south of the region. Watan is a public association, part of the Union of Muslim Meskhetians of the world. The latter coordinates the activities of about 600,000 Muslim Meskhetians in ten countries around the world. "Before deportation from Georgia there were 230 villages, now there are about 6,000 settlements worldwide where our people live," said Rustam Halilov, the 67-year-old deputy chairman of Watan.

A former deputy chairman of a local collective farm during the Soviet era, and now an accountant for a local municipality, he is actively engaged in the social and cultural life of the Muslim Meskhetians. The deputy chairman insists that the main thing is to maintain a permanent connection and try to return to the place from which the whole nation was once forcibly expelled. "We have three homelands: Azerbaijan - actual, Turkey - spiritual and Georgia - historical," he says.

The geographic terms and opinions within the article are by the author. They may not coincide with the opinions and views of Fridrich Ebert Stiffung and Free Association.

Those comments including hate speech, insulting or unethical words will be deleted.