"ჩვენ ვცხოვრობთ სამყაროში, სადაც დაკრძალვა მიცვალებულზე, ქორწილი სიყვარულზე, გარეგნობა კი ჭკუაზე მნიშვნელოვანია. ვცხოვრობთ შეფუთვის კულტურაში, რომელიც უგულებელყოფს შიგთავსს" – ეს მწვავე შეფასება ურუგვაელ მწერალს, ედუარდო გალეანოს ეკუთვნის. ამ დაუნდობელი განზოგადების ფარგლებში ალბათ, დიდწილად, სამართლიანად მოექცა ქორწილიც. ის, თავისი ბუნებით, ისეთი რთული მენტალური და სოციალური ფენომენია, სხვადასხვა კულტურისა და ეპოქისთვის ნიშნეულ იმდენ პლასტს ითავსებს, რომ ზოგჯერ ამ სოციალურ-კულტურულ-რელიგიურ-რიტუალურ შეფუთვაში მნიშვნელობას კარგავს მთავარი.

მევენახეობა სომხეთის ტერიტორიაზე ჩვენს ერამდე მრავალი წლით ადრე დაიწყო. სომხეთში ბევრი ველური ვაზი იზრდება და უმეტესობა ადგილობრივი წარმოშობის არის. ჭურჭელი ღვინის ნარჩენებით, ყურძნის წიპწებითა და ღვინის დასამზადებელი ხელსაწყოები სოფელ არენის მახლობლად აღმოაჩინეს, რომლებიც 6000-ზე მეტი წლით თარიღდება. ნაპოვნი სხვადასხა პერიოდის ყურძნის ნაშთები აჩვენებს, რომ ღვინის კულტურის სწრაფ განვითარებას კლიმატური პირობები და ველური ვაზის არსებობა განაპირობებდა. შედეგად, სომხეთის სხვადასხვა ადგილას ბუნებრივი გადარჩევისა და ადამიანის ფაქტორის ზემოქმედების შედეგად 200 აბორიგენული ჯიში ჩამოყალობდა.

ამ ბლოგსაც დამკვირვებლის თვალით დავწერ, რომელსაც აქვს შესაძლებლობა აფხაზეთსა და იქ არსებულ ცხოვებას გარედან შეხედოს. გამოცდილება საშუალებას მაძლევს, კარგად ჩამოყალიბებულ ქცევით კულტურაში ბევრი რამ გადავაფასო.
იმის მიხედვით, თუ როგო მგზავრობენ ადამიანები მანქანებით, როგორ მუშაობს ტრანსპორტი, ბევრის რამის გაგება შეიძლება იმ დროზე, თუ როგორ ცხოვრობს ესა თუ ის ქვეყანა.

სოხუმში პირველი ფოტოსტუდიები XIX საუკუნის ბოლოს გაიხსნა. ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი იყო 1890-იან წლებში გახსნილი ფოტოგრაფ ლეონიდ პიმენიდისის სტუდია, სადაც ფოტოგადაღების გარდა პორტრეტებს ქმნიდნენ ზეთის საღებავებით, ტუშით, აკვარელით ან პასტელით. პიმენიდისის ფოტოსტუდია მდებარეობდა სოხუმში მიხაილოვის სანაპიროზე (დღევანდელი მახარაძის 56). ფოტოგრაფ ლეონიდ პიმენიდისს უმაღლესი საიმპერატორო ჯილდოები ჰქონდა მიღებული.

შემთხვევითი არაფერია, ყველაფერი დიდი კანონზომიერებით არის გაპირობებული: სატრანსპორტო მოძრაობა ამ ქალაქის ყოფითი ცხოვრების, მისი გარე სამყაროსთან კავშირების, მისი ფილოსოფიის ერთგვარი ანარეკლია.